Veri dosyalarını kurtarmak

Genellikle ilk yapılacak şey, veri dosyalarını bozuk sürücünün dışına kopyalamaktır. Kopyalanacak pek çok dosya olduğu zamanlarda benim favori yöntemim şudur: ikinci bir sabit disk takın, sonra Knoppix ile sistemi açın, eski diskten yenisine dosyaları kopyalayın. Çıkarılabilir sürücü kutunuz veya değiştirilebilir sürücüleriniz olmasa bile, yeni bir tanesini almak bir kaç dakikalık bir iştir. Boş bir diskiniz mi var veya temizlenip yeniden biçimlenmesi gereken bir tane? Sorun değil, diskinizi Knoppix ile hazırlayabilirsiniz.

Bölümleme ve biçimleme

Önce ikinci diski takın. Knoppix ile sistemi başlatın ve root kabuğu^[17] açın. Şayet diskte hazır bölümler var ise, ihtiyacınıza göre yeniden biçimleyin. Unutmayın ki SCSI sürücüler sd ve IDE sürücüler hd ile gösterilir. Aşağıdaki komut, sistemde halihazırda bulunan disk bölümlerini gösterir. Sisteminiz için gerekli olan değerleri kullandığınızdan emin olun.

root@tty2[/]# fdisk -l /dev/hdb

(/dev/hdb ikinci sabit disk anlamındadır.) Bu disk üzerindeki bir disk bölümünü biçimlemek için:

root@tty2[/]# mkfs.ext2 -c /dev/hdb1

(/dev/hdb1 ikinci sabit diskin birinci bölümünü gösterir.) Bu komutla ext2 dosya sistemine sahip bir bölüm elde edersiniz. Tabii ki tercihinize ve zevkiniz göre ext3, ReiserFS veya ne istiyorsanız onu da yapabilirsiniz. Buradaki -c seçeneği bozuk blokların kontrol edilmesini sağlamak içindir.

root@tty2[/]# mke2fs -j -c /dev/hdb1
root@tty2[/]# mkreiserfs /dev/hdb1

Ne bölüm yok mu? Öncelikle, burada komut satırından fdisk ile nasıl bölümleme yapılacağını gösterelim. Gerekli komutu vermediğiniz sürece fdisk ile yaptığınız değişiklikler diske yazılmaz /* güvenlik sebebi ile */. Bu sayede, değişiklikleri işlemeden önce bir öngörünüm alma şansına sahip olursunuz ve değişik yapılandırmalar deneyebilirsiniz. Aşağıdaki komut tüm diskte tek bir bölüm oluşturur:

root@tty2[/]# fdisk /dev/hdb

fdisk komutlarının bir tablosunu görebilmek için, istediğiniz bir zamanda m harfine basın. Yeni bir bölüm için n. Birincil bölüm oluşturmak için p. Geçerli ayarlar için Enter tuşuna iki kere basın. Veya bütün diski kullanmak istemiyorsanız, geçerli başlangıç noktasını kabul etmek ve istediğiniz alanı seçmek için bir kere Enter'a basın.

+1000M

yeni bölümleme tablosunun ön görünümü için p'ye basın. Herşey tam istediğiniz gibi olmuş ise, değişiklikleri kaydetmek için w. Öntanımlı olarak fdisk "type 83" bölümü yaratır (linux türü). Bölüm türlerinin listesi için l'ye basın. Bölüm türünü değiştirmek için t'ye, bir bölümü silmek için d'ye basın ve yönergeleri izleyin.

QTParted

KDE'yi açıp QTParted kullanmak çok kolaydır (KDE menüsünde System > QTParted). QTParted ile disk bölümü oluşturabilir, silebilir, yeniden boyutlandırabilir ve bölümün içindekilere zarar vermeden taşıyabilirsiniz. (hatta bunları NTFS için bile yapabilirsiniz). Bu sayede, veri kaybı olmadan, verilerinizi kopyalayabileceğiniz bir bölüm oluşturabilirsiniz.

Grafik arayüz ile kopyalama

Grafik dosya yöneticilerini severim. Uzun komut satırları yazmaktansa sürükle/bırak çok daha kolaydır. KDE masaüstünde sizin kaynak sürücünüzü işaret eden simgeye tıklayın ve kopyalamak istediğiniz yere çekin. Hızlı ve kolay bir sürükle/bırak için, her biri kendi dosya yöneticisi içinde açılır. Gidilecek olan sürücünün yazılabilir olduğundan emin olun.

Dosyaları komut satırından kopyalama

Dosyaları taşıyacağınız dizini oluşturmayı unutmayın:

root@tty2[/]# mkdir /mnt/hdb1/home/carla/backup
root@tty2[/]# cp -r /mnt/hda5/home/carla /mnt/hdb1/home/carla/backup

Bütün bir sürücüyü yansılamak

Aynı boyda iki diske ihtiyacınız var demektir. Hedef sürücünün boyutu daha büyük de olabilir. Herhangi bir diskte, herhangi bir bölümün bağlı olmadığından emin olun. Bu örnekte /dev/hda kaynak disk, /dev/hdb hedef disktir. dd komutu tam anlamı ile bire-bir bir kopyalama işlemi yapar. /* MBR dahil */

root@tty2[/]# dd if=/dev/hda of=/dev/hdb

Bağlantı karmaşası

Bağladığınız aygıtları, dizinleri ve bunların durumlarını mı karıştırıyorsunuz? Sorun değil, /proc size bu konuda yardımcı olabilir:

root@tty2[/]# cat /proc/mounts

Bu komut bütün bağlı dosya sistemlerini, dosya sistemi türlerini, okuma/yazma durumlarını ve diğer özelliklerini görüntüler. Sisteminizde kaç tane sabit disk var? Aşağıdaki komutlardan birisi bunu sizin için öğrenebilir. (SCSI için sd, IDE'ler için hd)

root@tty2[/]# fdisk -l

veya

root@tty2[/]# dmesg | grep hd

ya da

root@tty2[/]# dmesg | grep sd

CD'ye kopyalama

KDE ve KNOPPIX bu işi oldukça kolaylaştırmışlardır. Sistemde bir CD-yakar olduğunu varsayarak; kopyalamak istediğiniz dosyalarınızı içeren bölümün masaüstü simgesine sağ tıklayın. Açılan menüde Create Data CD with K3b. satırını göreceksiniz. Menüden Dosya > Yeni Proje seçin, kopyalamak istediğiniz dosyaları sürükleyip bırakın ve devam... K3b CD sürücüleri otomatik olarak tespit etme ve otomatik ayarlama konusunda oldukça başarılıdır, herşeyi sizin yerinize halledecektir. Şayet birşeyler ters giderse, lütfen Linux belgeleri arasındaki Linux'da CD Yazımı belgesine göz atın. Ayrıca bu kılavuz size komut satırından CD yakmayı da öğretecektir.

Diğer aygıtlara kopyalama:

Zip sürücüler, disket sürücüler ve USB depolama aygıtları Knoppix tarafından otomatik olarak tanınır ve masaüstüne simgeleri yerleştirilir. Gerisi oldukça basittir. Dosyaları kopyalamak istediğiniz aygıtın yazdırılabilir özelliğini aktifleştirin ve dosyaları sürükleyip bırakın. Hepsi bu kadar kolay işte.

Ağ üzerinden kopyalama

Knoppix'i, tıpkı diğer Linux sürümleri gibi, ağa bağlanmak üzere ayarlayabilirsiniz. Knoppix Ana Menüsünde bunun için kendi grafik ayar araçları vardır: Knoppix > Network/Internet. İşte bu noktada Knoppix'in o muhteşem donanım tespit sistemi devreye girer ve kablosuz bir ethernet ile bile sistem çalışır. Birkaç basit sorunun cevabını verin ve ağdasınız.

Komut satırından da bunu yapmak oldukça kolaydır. root kullanıcısı olarak:

root@tty2[/]# netcardconfig

Bir kez ağ ayarları yapıldıktan sonra, dosya aktarımı yapmanın çeşitli yolları vardır. cp yerel olarak bağlanmış dizinler ve dosya sistemleri için uygun bir çözümdür. Kopyalama işlemi güvenli olmayan bir ağ üzerinden scp (secure copy - güvenli kopyalama) ile yapılmalıdır, aslında Knoppix sizin başka bir şey kullanmanıza zaten izin vermeyecektir. scp, şifreli dosya aktarımı için ssh kullanır ve sizin NFS veya Samba ayarları ile uğraşmaksızın dosyaları taşımanızı sağlar. Dosyaları alabilmek için ağ üzerinde bir yerlerde ssh sunucunun çalışır olması gerekir. Aşağıdaki komut bütün bir dizini kopyalar:

root@tty2[/]# scp -rp /mnt/hda5/home/carla 192.168.1.5:/home/carla/tmp

SSH için çabuk başlangıç

Ne? Bir ssh sunucunuz yok mu? Şayet yüklenmiş bir ssh sunucunuz yok ise, bu bölümde ssh çalıştırmanın hızlı bir tanımını bulabilirsiniz. Fakat ssh'ı sıradan uzaktan yönetim görevleri için kullanmadan önce, ssh konusunu derinlemesine çalışmalısınız. Ayrıca, yakın zamanda, önemli güvenlik yamalarının yayınlanmış olduğunu unutmayın.

OpenSSH paketi bütün büyük Linux dağıtımları içinde standart olarak gelir. Muhtemelen sizin dağıtımınızda da bir tane vardır. locate sshd komutu ile bunu öğrenebilirsiniz. Şayet sisteminizde ssh yok ise, yeni bir tanesini yükleyin. Çalıştırmak için özel bir makinaya ihtiyacımız yoktur; herhangi bir Linux yüklü PC, ssh çalıştırabilir. ssh'ı başlatmak için:

root@tty2[/]# /etc/init.d/ssh start

Daha sonra tüm gereken; her iki makinada da hesabı olan bazı kullanıcılar oluşturmaktır. root olarak kullanmak en kolay ama aynı zamanda en güvensiz yoldur. Ve tabii ki, Knoppix üzerinde useradd ve passwd komutları ile kullanıcılar oluşturabilirsiniz. Ve daha sonra, yukarıdaki örnekte gösterildiği şekilde, scp komutunu çalıştırın ve devam edin.

İlk bağlantıda, The authenticity of host X can't be established... are you sure you want to continue connecting? şeklinde bir ileti alacaksınız. yes (evet) deyin; sizden ssh sunucunun root kullanıcı parolasını soracaktır. Artık evinizdesiniz. root harici bir kullanıcı ile dosyaları taşımak için:

$ scp -rp /mnt/hda5/home/carla carla@192.168.1.5:/home/carla/tmp